Σάββατο του Λαζάρου: Εσύ ήξερες τα κάλαντα;
Το Σάββατο του Λαζάρου, φέρει μια βαριά συμβολική φόρτιση, συνδυάζοντας στοιχεία θανάτου και αναγέννησης. Σε κάποιες περιοχές, οι αγρότες αποφεύγουν να μαζέψουν τη σοδειά τους, πιστεύοντας ότι φέρει κακή τύχη.
Παράλληλα, η γιορτή σηματοδοτεί την άφιξη της άνοιξης και την ετοιμασία για το Πάσχα. Τα “Κάλαντα του Λαζάρου”, που τραγουδιούνται σε ελάχιστες περιοχές πλέον, αποτελούσαν παλαιότερα ένα από τα πιο ζωντανά έθιμα, με έντονο γυναικείο χαρακτήρα. Νεαρές κοπέλες, οι “Λαζαρίνες”, ντυμένες με παραδοσιακές στολές, μαζεύουν λουλούδια και στολίζουν καλαθάκια. Γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας και λαμβάνουν μικρά δώρα, όπως χρήματα, αυγά, φρούτα ή φαγητό. Στις γυναίκες και ιδίως στα νέα κορίτσια που δεν έβγαιναν συχνά έξω από το σπίτι επειδή τα ήθη της εποχής και ο φόβος της αρπαγής τους από τους Τούρκους τις περιόριζαν, δίνονταν κάποιες ελευθερίες: γίνονταν αλληλογνωριμίες και νυφοδιαλέγματα και σε λίγο καιρό ακολουθούσαν τα προξενιά, τα αρραβωνιάσματα και οι γάμοι.
Τα λόγια των κάλαντων εστιάζουν είτε στην ανάσταση του Λαζάρου, είτε σε ύμνους προς πρόσωπα, με ποιητική χροιά.
Τα κάλαντα του Λαζάρου
Πού ‘σουν Λάζαρε, πού η φωνή σου
όπου σε έκλαιγαν οι αδερφοί σου;
Ήμουνα στη γη παραχωμένος,
και με τους νεκρούς ανταμωμένος.
Τα χεράκια μου σταυροδεμένα,
τα ποδάρια μου αγναντισμένα.
Τα ματάκια μου γιομάτα δάκρυ,
και το στόμα μου πικρό φαρμάκι.
Κι ήρθεν ο Χριστός και ξύπνησέ με, Σάββατο του Λαζάρου: Εσύ ήξερες
κι απ’το μνήμα μου εσήκωσέ με.
Ήρθ’ ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάγια,
ήρθ’ η Κυριακή που τρων’ τα ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι
ήρθε η μάνα σου από την Πόλη.
Σου’ φερε χαρτί και κομπολόι,
γράψε Θόδωρας, γραψέ Δημήτρης,
γράψε λέμονια και κυππαρίσι.
Οι κοτούλες σας αυγά γεννούνε
δως και μας και μας να τα χαρούμε
και του χρόνου να τα ξαναπούμε…
