Ναρκισσιστική Κακοποίηση – Τα 3 συνήθη στάδια στη σχέση
Η εμπλοκή σε μια σχέση με ένα άτομο με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά φέρει βαριές και πολυδιάστατες συνέπειες για τον σύντροφό του. Συχνά, η πορεία σε μια τέτοια σχέση μοιάζει με μια σιωπηλή και ύπουλη αποσύνθεση, που αγγίζει κάθε πτυχή της ύπαρξης του θύματος.
Σαφώς, δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί ένας ναρκισσιστής εξαρχής, καθώς αυτό του το χαρακτηριστικό είναι κάτι που πολύ επιδέξια καταφέρνει να κρύψει πίσω από το γοητευτικό του προσωπείο. Κι έτσι, εμπλέκεσαι στον ιστό που έχει υφάνει με σκοπό να πάρει από εσένα ό,τι μπορεί και να φύγει. Οι σχέσεις με έναν ναρκισσιστή είναι σαν ένα παιχνίδι ναρκαλιευτή που αποτελείται από 3 βασικά στάδια.
Ποια όμως είναι αυτά τα 3 στάδια;
- Ειδωλοποίηση (Idealization): Η φάση αυτή θα μπορούσε να ονομαστεί και ως “έκρηξη αγάπης“. Στο στάδιο αυτό ο νάρκισσος εντοπίζει τη “λεία” του και αρχίζει να τη βαμβαρδίζει με αγάπη, με προβολές και φαντασιώσεις που έχει ο ίδιος μέσα του και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Το “Θύμα” αρχίζει να πιστεύει πως έχει βρει τον έρωτα της ζωής του. Δεν μπορεί να πιστέψει αυτό που του έχει συμβεί, καθώς δεν έχει νιώσει κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν και, επομένως, πέφτει στα δίχτυα του.
- Υποτίμηση (Devaluation): Στη φάση αυτή ο νάρκισσος αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως όλα όσα είχε προβάλει πάνω στο αντικείμενο του πόθου του δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα και κατ’ επέκταση αρχίζει να εκδικείται. Ξεκινάει, λοιπόν, η χειραγώγηση, η κριτική και το gaslighting, καθιστώντας το “θύμα” ανίκανο να σκεφτεί λογικά και, κυρίως, μέχρι και να αρχίσει να πιστεύει πως έχει εκείνο το πρόβλημα. Αρχίζει να αμφιβάλλει για όλα όσα πίστευε μέχρι και για όσα βίωσε και θυμάται.
- Απόρριψη (Discard): Είναι η φάση αυτή που ο νάρκισσος αφήνει όπως λέμε “στα κρύα του λουτρού” το θύμα του. Στο στάδιο αυτό το θύμα αρχίζει να επιβεβαιώνει τον κανόνα του προηγούμενου σταδίου, πως εκείνο φταίει για όλα και ότι εκείνο δεν κατάφερε να κρατήσει αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο. Ο νάρκισσος εγακαλείπει τη σχέση δίχως να δώσει εξηγήσεις γιατί πολύ απλά δεν τον ενδιαφέρει το τι αφήνει πίσω του.
Υπάρχει όμως ένα ακόμα στάδιο που έχει να κάνει με το τρίτο. Είναι η φάση της αιώρησης (hoovering). Στο σημείο αυτό ο νάρκισσος εμφανίζεται ξανά στη ζωή σου για να πάρει ξανά τα ναρκισσιστικά του εφόδια και να ξαναφύγει.
Γιατί όμως επιστρέφει ο νάρκισσος; Ναρκισσιστική Κακοποίηση – Τα 3 συνήθη στάδια στη σχέση
Η ψυχοσύνθεση του νάρκισσου χαρακτηρίζεται από μια εγωκεντρική κοσμοθεωρία, όπου ο εαυτός του αποτελεί το απόλυτο κέντρο. Ο κόσμος γύρω του, συμπεριλαμβανομένων των άλλων ανθρώπων, αντιπροσωπεύει απλώς επεκτάσεις του εαυτού του. Η απώλεια ενός ατόμου σε αυτή τη σχέση γίνεται αντιληπτή σαν απώλεια ενός κομματιού του εαυτού, προκαλώντας έντονο φόβο και άγχος.
Η αίσθηση ελέγχου διαδραματίζει ζωτικό ρόλο για τον νάρκισσο. Η αυτονομία και η άρνηση συμμόρφωσης από τους άλλους απειλούν την κοσμοθεωρία του, φέρνοντας στο προσκήνιο αμφιβολίες για την αξία και τη θέση του στον κόσμο. Η απώλεια ελέγχου γίνεται αντιληπτή σαν παραφροσύνη, ωθώντας τον νάρκισσο να υιοθετήσει αμυντικές συμπεριφορές.
Μην πιστέψεις ποτέ πως μπορείς να “αλλάξεις” έναν νάρκισσο. Δεν πρόκειται να σου φερθεί όπως σου αξίζει όσες φορές και να επιστρέψει. Με το να τον δέχεσαι πίσω ουσιαστικά του ενισχύεις την πίστη πως μπορεί ανενόχλητος να χρησιμοποιεί τους ανθρώπους γύρω του. Αν διαβάζοντας το άρθρο πιστεύεις πως εμπλέκεσαι σε μια τέτοια σχέση η συμβουλή μου είναι μία: Φύγε όσο πιο γρήγορα μπορείς. Ο νάρκισσος αφήνει πίσω του συντρίμια κι ένα κατεστραμμένο εγώ βουτηγμένο στην απογοήτευση. Το στενό σου περιβάλλον ακόμα και ένας ειδικός ψυχικός υγείας μπορεί να σε βοηθήσει ώστε να σπάσεις αυτόν τον φαύλο κύκλο της ναρκισσιστικής κακοποίησης και να ανακτήσεις την αυτοεκτίμησή σου. Θυμίσου: Δεν είσαι εδώ για να σώσεις κανέναν που δε θέλει να σωθεί!
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
