Τα μεγάλα τεχνικά έργα στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα μεταμόρφωσαν την
Ελλάδα και σήμαναν την είσοδο της στη σύγχρονη εποχή. Μια αναδρομή στην ιστορία του
σχεδιασμού και της κατασκευής τους.
Η κατασκευή του Διόλκου ήταν επιβεβλημένη εξαιτίας της αδυναμίας να διανοιχθεί η διώρυγα και
λειτούργησε ως υποκατάστατο, ως ένα είδος προδρόμου της. Οι πρώτες απόπειρες χρονολογούνται επί εποχής του τυράννου της Κορίνθου, Περιάνδρου (625-575 π.Χ.). Ήταν ο πρώτος, που σχεδίασε την εκτέλεση τομής του Ισθμού. Την εποχή αυτή το εμπόριο και η ναυτιλία είχε αναπτυχθεί σε Ανατολή και Δύση και τα κορινθιακά προϊόντα έφταναν σ’ όλο το γνωστό τότε κόσμο.
Οι αποικίες οι οποίες ιδρύθηκαν προσέφεραν ασφάλεια και σιγουριά στα ταξίδια και προσέδωσαν ισχύ στην πόλη. Έτσι η Κόρινθος της εποχής του Περιάνδρου ήταν το κέντρο του Ελληνισμού.
Οι δυο μεγάλοι λιμένες της Κορίνθου, το Λέχαιο στον Κορινθιακό κόλπο και οι Κεγχρεές στον
Σαρωνικό, εξασφάλιζαν τη διακίνηση ανθρώπων, αγαθών και ιδεών σε Δύση και Ανατολή.
Μικρότεροι λιμένες και εμπορικοί σταθμοί υπήρχαν κατά μήκος της ακτογραμμής και των δυο
κόλπων.
Το Λέχαιο και οι Κεγχρεές συνδέονταν με τον Δίολκο, αποτελώντας έτσι μία ενότητα λειτουργική,
οικονομική και στρατιωτική.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΧΑΡΑΞΕΩΣ ΤΗΣ ΔΙΩΡΥΓΑΣ:
Ἡ ὀρυχὴ τοῦ Ἰσθμοῦ, καὶ σοί, Μουσώνιε, διὰ χειρός, ὡς φάσι, γεγονυῖα τῷ τυράννῳ νοῦν εἶχε
Ἕλληνα (Φιλόστρατος, Νέρων §636) – Στη διάνοιξη του Ισθμού, Μουσώνιε, έβαλες και συ το χέρι
σου, όπως λένε, και έγινε απ’ τον τύραννο, όμως ήταν ελληνική σκέψη.
Για τη χάραξη της διώρυγας προτάθηκαν τρεις λύσεις:
Η 1η λύση: με μήκος L = 6.342,0 μέτρα και ύψος 73,0 μέτρα, θα απαιτούσε εκχωματώσεις
συνολικού όγκου V = 7.800.000 μ 3 , κατά τους υπολογισμούς της μελέτης. Αυτή η χάραξη, σε
ευθεία γραμμή, θα ακολουθούσε το ίχνος της τομής του Νέρωνα.
Η 2η λύση: με μήκος L = 6.740,0 μέτρα και ύψος Η = 73,0 μέτρα, θα απαιτούσε εκχωματώσεις
συνολικού όγκου V= 9.186.000 μ 3 . Η χάραξη αυτή θα ακολουθούσε τις δυο κοιλάδες, οι οποίες περιτριγυρίζουν το ύψωμα του Ισθμού και θα είχε 9 καμπύλα τμήματα, με μεγάλες ακτίνες
καμπυλότητας.
Η 3η λύση: με μήκος L = 11,0 χιλ., ύψος Η = 70,0 μέτρα, θα απαιτούσε εκχωματώσεις όγκου V=
12.424.000 μ 3 , θα άρχιζε από τις Κεγχρεές, το αρχαίο λιμάνι της Κορίνθου στο Σαρωνικό κόλπο.
Θα κατέληγε στη θάλασσα νότια της Κορίνθου, αφού θα διέσχιζε πολλά φαράγγια. Αυτή η χάραξη
θα είχε πολλά καμπύλα τμήματα.
Επιλέχθηκε τελικά η πρώτη λύση, η ευθεία γραμμή στο ίχνος της παλαιάς τομής του Νέρωνα.
Αυτή είναι και η συντομότερη διαδρομή από κόλπο σε κόλπο.
Για τη συνάντηση της τομής με τον Δίολκο, δεν αναφέρεται τίποτε σχετικώς στο ημερολόγιο
εργασιών του έργου. Δεν υπάρχει επίσης αναφορά του μηχανικού Gerster, ο οποίος επέβλεπε το
έργο και έκανε σχετικές δημοσιεύσεις γι’ αυτό (BCH VIII, 1884).
Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.
