Άγνωστη είναι σε πολλόυς η ηρωική ιστορία του Παπαγιώργη Τσιλιμίγκρα ή αλλιώς Πουρνάρα και των Τσιλιμιγκραίων από το Περθώρι. Περιληπτικά ο Παπαγιώργης και 85-90 Τσιλιμιγκραίοι ηρωικά πολέμησαν και έπεσαν δίπλα στον Παπαφλέσσα στην μάχη στο Μανιάκι.
Από τότε η οικογένεια των Τσιλιμιγκραίων κατά των κ. Δημήτρη Τσιλιμίγκρα έχει αναλάβει την Ελληνική σημαία στην πλατεία Καποδίστρια στο Ναύπλιο. Αυτό περιλαμβάνει την εγκατάσταση του στύλου, του ιστού και της σημαίας ως δωρεά εις μνήμη της θυσίας των προγόνων του στο Μανιάκι.
Παπαγιώργης και Τσιλιμιγκραίοι: Το Περθώρι
Το Περθώρι είναι ένα μικρό χωριό έξω από την Τρίπολη. Είναι ορεινό καθώς είναι χτισμένο σε βουνοπλαγιά της ανατολικής πλευράς του Μαινάλου στα 870 μέτρα υψόμετρο. Συγκεκριμένα τοπολογικά βρίσκεται 5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Τρίπολης και υπάγεται στον Δήμο Τρίπολης. Σήμερα έχει γύρω στους 150 κατοίκους και την χειμερινή περίοδο διαμένουν ακόμα λιγότεροι. Η κυριότερη ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.
Παπαγιώργης και Τσιλιμιγκραίοι: Ιστορική αναδρομή αυτής της ηρωικής ιστορίας
Η ιστορία ξεκινά στα χρόνια της επαναστάσεως του 1821. Στο Περθώρι ζούσε ο Παπαγιώργης Πουρνάρας. Ένας φλογερός και ορμητικός ρασοφόρος, μπροστάρης και καπετάνιος του χωριού, μπροστά στις χαρές αλλά και λύπες του χωριού. Άξιο αναφοράς είναι πως ήταν κουμπάρος του Κολοκοτρώνη καθώς είχε βαφτίσει το παιδί του αδερφού του.
Στα μέσα Μαϊου 1825 κατέφθασε στο Περθώρι ο Γκλιάτος φέρνοντας μήνυμα στον Παπαγιώργη από τον Παπαφλέσσα. Το μήνυμα απλό και ξεκάθαρο: Καλούσε τον Παπαγιώργη να ετοιμάσει τους αρματωμένους του χωριούς και να πορευτεί στο Μανιάκι για να συνδράμει στην επερχόμενη μάχη με τον Ιμπραήμ.
Ο Παπαγιώργης έπειτα πήγε στην Τριπολιτσά για συνάντηση και συνεννόηση με τον Παπαφλέσσα, ύστερα επέστρεψε στο Περθώρι. Βάρεσε το σήμαντρο του Αί-Γιάννη στην εκκλησία του χωριού και μαζεύτηκαν οι ηγετικές φιγούρες του χωριού όπως: Ο καπεταναίος Ανδριανός Γαλιώτος, οι Πουρναραίοι Παναγίωτης, Γιώργης και Δημήτρης. Τέλος συγκεντρώθηκαν και όλοι οι αρματωμένοι , ο Γιώργος Τσιλιμίγκρας ανιψιός του Παπά, ο καπετάν Μπιλίδας όπως και πολλοί άλλοι ήρωες από το Περθώρι.
Παπαγιώργης και Τσιλιμιγκραίοι: Προετοιμασία πριν την μάχη
Ο Παπαγιώργης λειτούργησε στην Εκκλησία του χωριού. Μεταλάβαν των Αχράντων Μυστηρίων όλοι και ζήτησαν συγχώρεση. Ο Παπαγιώργης είπε χαρακτηριστικά πως γάμος χωρίς σφαχτά δεν γίνεται ούτε πόλεμος χωρίς σκοτωμούς. Από αυτό το ρητό φαινόταν το κακό προαίσθημα που είχε για την μάχη και τον πιθανό ερχόμενο χαμό για αυτόν και τους άντρες του. Τέλος αγνάντεψε για τελευταία φορά το Μοναστήρι της Επάνω Χρέπας και ξεκίνησε να εκτελέσει το καθήκον του για την λευτεριά της Ελλάδος. Ύστερα από όλα αυτά ξεκίνησαν οι 85 Περθωρίτες για το Μανιάκι.
Παπαγιώργης και Τσιλιμιγκραίοι: Η εξέλιξη της μάχης
Ο Παπαγιώργης μαζί με τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς όπως ο Κεφάλας, Πιέρος Βοϊδής Μαυρομιχάλης, τον Δημήτριο Φλέσσα και άλλους υπό την ηγεσία του Παπαφλέσσα και 1000 άντρες έσπευσαν προς το μικρό όρος Μάλλια. Εκεί οχύρωσαν πρόχειρα την θέση Μανιάκι για να την υπερασπιστούν από τον Ιμπραήμ που βάδιζε προς το Μανιάκι με 6000 Αιγύπτιους.
Από τους 1000 περίπου άντρες του Παπαφλέσσα οι περισσότεροι λιποτάκτησαν λόγω της υπεραριθμίας των αιγυπτιακών δυνάμεων. Τελικά έμειναν μόνο 300 εκ των οποίων και οι 85 από το Περθώρι όπου στην μάχη που ακολούθησε έπεσαν όλοι.
Λαϊκή ρήση αναφέρει πως ο Παπαφλέσσας μάζεψε τα παλικάρια του και τους είπε:
“Τα ταμπούρια μας είναι καλά. Μα όσο και αν πολεμήσουμε ο θάνατος είναι βέβαιος. Ο Ιμπραήμ έχει πολύ στρατό, πεζικό και ιππικό. Θα μας ζώσει από παντού και δε θα μπορούμε να φύγουμε. Ήρθαμε εδώ για να πεθάνουμε. Όσοι λοιπόν από εσάς έχετε μικρά παιδιά ή γέρους γονείς που χρειάζονται βοήθεια χωρίς καμία ντροπή να φύγετε”
Μετά από αυτό τον λόγο του Παπαφλέσσα κανείς δεν ήθελε να φύγει, ο Παπαφλέσσας απαίτησε να φύγουν όσοι είχαν ανθρώπους που τους χρειάζονται και έμεινε με τους 300 ηρωικούς πεσόντες στην Μάχη του Μανιακίου.
Μετά το τέλος της μάχης στο Μανιάκι
Όσοι πολέμησαν έπεσαν μαχόμενοι μέχρι τελευταίας στιγμής από τα βόλια του Ιμπραήμ. Κανείς δεν έζησε για να επιστρέψει στον τόπο του, ούτε φυσικά οι 85 από το Περφώρι. Ο Ιμπραήμ αναζήτησε στα πτώματα το πτώμα του Παπαφλέσσα. Το πτώμα βρέθηκε ακέφαλο και ο Ιμπραήμ διέταξε να τοποθετηθεί όρθιο.
Ο Ιμπραήμ εντυπωσιασμένος από την ανδρεία του Παπαφλέσσα και των ανδρών του είπε στους αξιωματικούς του: “Εάν η Ελλάδα είχε κι άλλους σαν τον Παπαφλέσσα δεν θα μπορούσα ν’ αναλάβω αυτήν την εκστρατείαν”.
Στην συνέχεια πλησίασε τον νεκρό Παπαφλέσσα και τον φίλησε στο μέτωπο.
Η αυτοθυσία των Ελλήνων στο Μανιάκι έγινε σύμβολο του ελληνισμού. Χαρακτηριστικά πολλές φορές αναφέρεται ως οι δεύτερες Θερμοπύλλες. Το αίμα του Παπαφλέσσα και των ηρώων του λίγους μήνες αργότερα απέδωσε καρπούς καθώς η Ελλάδα απελευθερώθηκε από την πολύχρονη τυραννία.
Το μνημείο του Παπαγιώργη στο Περθώρι
Σήμερα στο Περθώρι υπάρχει μνημείο για την θυσία του Παπαγιώργη και των Τσιλιμιγκραίων για την μάχη στο Μανιάκι. Το μνημείο το έχει κατασκευάσει ο Αλέξιος Δελής.
