Πόλεμος και παιδί: Διαβάστε την συνέντευξη που μας παραχώρησε η Πιστοποιημένη Parent Coach Ραφαέλα Μιχαηλίδου.
Πόλεμος και παιδί… Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε την αθώα ψυχή των παιδιών μας, μιλώντας τους όμως ανοιχτά για τον δικό μας σκληρό κόσμο…
Πόλεμος και παιδί: Πως εξηγώ στο παιδί μου τον πόλεμο;
Η Ραφαέλα Μιχαηλίδου είναι Πιστοποιημένη Parent Coach, και επιμορφώτρια Θετικής Διαπαιδαγώγησης για γονείς. Έχει επίσης μεταπτυχιακό στις Βιοϊατρικες Επιστήμες, έχει παρακολουθήσει εκπαιδεύσεις στην αναπτυξιακή ψυχολογία και την ψυχολογία του παιδιού, και είναι μέλος του Οργανισμού Θετικής Διαπαιδαγώγησης.
Ως νέα μαμά και η ίδια, στόχος της είναι, μέσα από σεμινάρια, βιωματικά εργαστήρια, και ατομικές συνεδρίες, να βοηθήσει όσους περισσότερους γονείς γίνεται, έτσι ώστε να χτίσουν και να βελτιώσουν τη σχέση τους με τα παιδιά τους, χρησιμοποιώντας σύνδεση και ενσυναίσθηση, χωρίς φωνές και τιμωρίες.
Στην συνέντευξη που μας παραχώρησε, αναπτύξαμε ένα από τα πιο επίκαιρα θέματα της καθημερηνότητας. Ένα θέμα που αφορά αν όχι όλους, ίσως τους περισσότερους γονείς.
Πόλεμος και παιδί: Πως εξηγώ στο παιδί μου τον πόλεμο;
Από ποια ηλικία και μετά ένα παιδί είναι σε θέση να καταλάβει τι είναι ο πόλεμος;
Για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας η έννοια του πολέμου είναι κάτι περίπλοκο. Γι’αυτό τα μικρά παιδιά συχνά νιώθουν ανασφάλεια ή φόβο στην είδηση ενός πολέμου. Ένα μικρό παιδί ζει στον δικό του κόσμο, που συνήθως φτάνει μέχρι την παιδική χαρά, οπότε η σκέψη του ότι οι άνθρωποι σκοτώνονται σε κάποια άλλη χώρα, δεν είναι εύκολο να το κατανοήσει. Ο φόβος τους γεννιέται κυρίως από την ανασφάλεια του ότι ίσως έρθει και σε μας ο πόλεμος, ίσως κινδυνεύουμε κι εμείς. Σε κάθε περίπτωση καθησυχαζουμε το παιδί και του εξηγούμε ότι είμαστε ασφαλείς, χωρίς όμως να ακυρώνουμε τα συναισθήματα του. (πχ, “Μη φοβάσαι”, φυσικά και θα φοβηθεί, όπως φοβόμαστε και εμείς, σαν ενήλικες).
Γι’αυτό, το πιο σημαντικό εδώ είναι η δική μας αντίδραση. Πρέπει να κάνουμε τα παιδιά να νιώσουν ασφάλεια. Και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να είμαστε εμείς πρώτα ψύχραιμοι. Σε μεγαλύτερα παιδιά, μπορούμε να εξηγήσουμε περισσότερα πράγματα αφού και στο σχολείο μαθαίνουν για πολέμους και συμμετέχουν σε εκδηλώσεις εθνικών επετειων.
Πόλεμος και παιδί: Πως εξηγώ στο παιδί μου τον πόλεμο;
Τι μέθοδο χρησιμοποιούμε για να εξηγήσουμε στο παιδί μία κατάσταση πολέμου; (παραμύθια, παιχνίδι, ή τίποτα από αυτά;)
Μπορούμε φυσικά να χρησιμοποιήσουμε τραγουδάκια, βιβλία, παιχνίδι ρόλων για να φέρουμε τα δεδομένα λίγο πιο κοντά στο παιδί, να τα καταλάβει δηλαδή λίγο καλύτερα. Έτσι του δίνουμε και ένα αίσθημα ασφάλειας. Δίνουμε την ευκαιρία στο παιδί να εξωτερικεύσει τις σκέψεις του μέσω του παιχνιδιού, διαβάζουμε βιβλία, ζωγραφίζουμε, παίζουμε θέατρο. Προσαρμοσμενα βέβαια στο αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού.
Πως θα απαντήσουμε στην πιθανή ερώτηση του παιδιού μας για το αν θα πεθάνει κόσμος ή άλλα παιδάκια σε έναν πόλεμο;
Με ειλικρίνεια. Δεν υπάρχει λόγος, ούτε είναι και σωστό να λέμε ψέματα στα παιδιά και να τους κρύβουμε την αλήθεια. Κάτι θα ακούσουν, κάτι θα δουν, κι αν εμείς δεν τα ενημερώσουμε τα παιδιά πιθανόν να πάρουν τις πληροφορίες τους από αλλού και να αγχωθουν περισσότερο.
Ενημερώνουμε λοιπόν το παιδί ότι, ναι, ο πόλεμος είναι κάτι φρικτό για όλους – άνθρωποι τραυματίζονται και πεθαίνουν, οικογένειες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Είναι πολύ τρομακτικό. Εστιάζουμε όμως στο ότι είμαστε ασφαλείς, στο ότι δεν κινδυνεύουμε, και ότι είμαστε κοντά τους να τα προστατεύουμε.
Πόλεμος και παιδί: Πως εξηγώ στο παιδί μου τον πόλεμο;
Πως θα απαντήσουμε στην πιθανή ερώτηση του παιδιού μας στο αν υπάρχουν καλοί και κακοί άνθρωποι;
Είναι προτιμότερο να μην χωρίζουμε τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς, γιατί έτσι μπερδεύουμε τα παιδιά. Κανένας άνθρωπος δε θέλει να βάλει σε κίνδυνο τη ζωή του και την οικογένειά του.
Δε θέλουμε να ενισχύσουμε ρατσιστικά στερεότυπα, ούτε να βάλουμε ταμπέλες σε ανθρώπους και φυλές.
Αν “δεν υπάρχουν” κακοί άνθρωποι τότε πως εξηγούμε στο παιδί ότι και οι καλοί άνθρωποι κάνουν πόλεμο;
Είναι πιο σωστό να εξηγήσουμε ότι κάποιες φορές οι άνθρωποι παίρνουν λάθος αποφάσεις, που βάζουν σε κίνδυνο άλλους ανθρώπους.
Εστιάζουμε στην ελπίδα, στην επίλυση προβλημάτων με διπλωματικό τρόπο, στην αξία της ειρήνης και της αλληλεγγύης. Στο ότι ο πόλεμος είναι κάτι εντελώς αχρείαστο, αφού ιδανικά προσπαθούμε να λύνουμε τις διαφορές μας με τους γύρω μας με συζήτηση. Γι’αυτό και πολύς κόσμος, και στη Ρωσία, και σε άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα, διαδηλωνει ενάντια στον πόλεμο.
Πόλεμος και παιδί: Πως εξηγώ στο παιδί μου τον πόλεμο;
Τι στάση κρατάμε όταν κάνουμε αυτή την δύσκολη συζήτηση με το παιδί μας, δεδομένου ότι και εμείς είμαστε φορτισμένοι ψυχολογικά;
Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε εμείς ήρεμοι και ψύχραιμοι πριν κάνουμε οποιαδήποτε συζήτηση με ένα παιδί, αλλιώς πιθανό να το τρομάξουμε περισσότερο.
Γι’αυτό, πρώτα διαχειριζόμαστε τα δικά μας συναισθήματα, για να μπορούμε να βοηθήσουμε και τα παιδιά μας να βγάλουν ένα νόημα από αυτά που ακούνε και βλέπουν.
Είναι σωστό να βλέπει το παιδί μας εικόνες όπως είναι ο πόλεμος και αν ναι από ποια ηλικία και μετά;
Γενικά, αποφεύγουμε να έχουμε ανοιχτή την τηλεόραση ή άλλες πηγές μπροστά στο παιδί που δείχνουν σκληρές εικόνες, γιατί δεν θέλουμε να το τραυματισουμε. Μπορούμε όμως, χωρίς να δείξουμε εικόνες από την τηλεόραση να εξηγήσουμε στο παιδί πόσο άσχημο πράγμα είναι ο πόλεμος. Πόσο τραγικό γεγονός, και τις συνέπειες του, για όλες τις χώρες που παίρνουν μέρος. Παιδιά στην εφηβεία ίσως από μόνα τους να θέλουν να ενημερωθούν περισσότερο, και εκεί φυσικά δεν υπάρχει λόγος να κρύβουμε τίποτα, αρκεί να έχουμε μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τα παιδιά, να συζητάμε και να είμαστε κοντά τους.
Πόλεμος και παιδί: Πως εξηγώ στο παιδί μου τον πόλεμο;
Πως θα αποφύγουμε να τρομάξουμε το παιδί μας για τον κόσμο στον οποίο μεγαλώνει;
Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια των παιδιών σε γεγονότα γύρω τους. Γιατί κατά καιρούς συμβαίνουν τραγικά γεγονότα στον κόσμο, είτε αυτά συμβαίνουν κοντά μας, είτε μακριά μας.
Ούτε και θέλουμε τα παιδιά μας να μην ενδιαφέρονται για το τι συμβαίνει στους γύρω τους. Όλα ξεκινούν από τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρουμε εμείς τα μηνύματα στα παιδιά. Ναι, ο κόσμος είναι τρομακτικός κάποιες φορές, αλλά είμαστε δίπλα τους να τα προστατεύουμε, και τα διαβεβαιώνουμε ότι υπάρχει καλό στον κόσμο, και αυτό το καλό μπορούμε να είμαστε εμείς. Έτσι αλλάζει σιγά σιγά ο κόσμος.
Πόλεμος και παιδί: Πως εξηγώ στο παιδί μου τον πόλεμο;
Είναι αυτή μια “καλή” ευκαιρία να μάθει το παιδί μας ότι στον κόσμο υπαρχει το καλό αλλά και ο κακό ή μήπως θα το τρομαξουμε πολύ;
Η καθημερινότητα μαθαίνει ούτως ή άλλως στα παιδιά ότι υπάρχει καλό και κακό. Σκοπός μας σαν γονείς δεν είναι να κλείσουμε τα παιδιά σε μια φούσκα, όπου όλα είναι ρόδινα και εύκολα, αλλά, αρχικά να τα κάνουμε να αισθάνονται ασφαλή, και δεύτερον να τα μεγαλώσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ανθεκτικά.
Ραφαέλα Μιχαηλίδου Πιστοποιημένη Parent Coach Ραφαέλα Μιχαηλίδου
Email: whs.parenting@gmail.com
